* تاجر :

 

 تاجر کسی است که شغل معمولی خود را معاملات تجاری قرار دهد، برای اینکه کسی تاجر شناخته شود باید :

اولا) معاملات تجاری انجام دهد.

ثانیا) انجام معاملات تجاری به نام خود وی باشد.

ثالثا) معاملات تجاری شغل معمولی و عادی وی باشد .

 

 

* بازرگانی خارجی :

 

به کلیه فعالیت های بازرگانی اطلاق می شود که خارج از قلمرو یک کشور صورت می گیرد، منظور از بازرگانی تامین وسایل و لوازم مورد نیاز مردم به صورت ارزان وبا کسب درآمد و منفعت.

 

 

* فرق تجارت داخلی و خارجی :

 

در تجارت خارجی خریدار و فروشنده روبروی یکدیگر قرار نداشته بلکه به طریقی با یکدیگر در ارتباط می باشند این وسایل می تواند تلفن، فاکس، نامه، ایمیل و یا اشخاص واسطه ای باشند .

 

 

* قرارداد :

 

قرارداد تجاری اساس روابط بازرگانی را تشکیل می دهد و به لحاظ آنکه حدود مسئولیت ها و وظایف فروشنده و خریدار را مشخص می نماید دارای اهمیت خاصی می باشد لذا در تنظیم آن باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرد :

- مشخصات طرفین قرارداد

- موضوع قرارداد

- مدت زمان قرارداد ( تاریخ شروع و خاتمه قرارداد )

- مبلغ قرارداد  

- نوع بسته بندی

- نحوه حمل کالا و وسیله حمل

در متن قرارداد تصحیح می شود که به محض حمل کالا فروشنده باید اطلاعات مربوط به محموله را حاوی نوع وسیله حمل، تاریخ حرکت و سایر مشخصات لازم را به خریدار اعلام نماید .

 

 

* انواع اسنادی که در قبال آن وجه به فروشنده پرداخت می شود :

 

1- سیاهه خرید ( فاکتور ) که از طریق اتاق بازرگانی کشور مبداء و سفارتخانه ایران تایید شده باشد .

2- بارنامه حمل ( زمینی، دریایی، هوایی ).

3- گواهی مبداء با ذکر نام کشور سازنده در 3 نسخه.

4- صورت عدلبندی.

5- گواهی موسسه بازرسی کننده حاکی از انطباق مشخصات کالای حمل شده با متن اعتبار.

6- گواهی بهداشت، استاندارد و قرنطینه.

 

 

* پروفرما ( پیش فاکتور ) :

 

پروفرما بعد از قرارداد منعقد مابین فروشنده و خریدار صادر می گردد و سندی است که فروشنده صادر می کند و مجموعه اطلاعات کمی و کیفی و شرایط پیشنهادی فروش کالای خود را بر اساس توافق به عمل آمده به اطلاع خریدار می رساند .

پروفرما باید حاوی مطالب زیر باشد :

- نام و آدرس فروشنده و شماره های تماس.

- شماره و تاریخ صدور پیش فاکتور.

- نام و آدرس خریدار.

- مشخصات کامل کمی و کیفی کالای مورد معامله.

- تعداد هر قلم کالا و تعداد کل کالا.

- نوع وسیله حمل.

- واحد اندازه گیری کالا مانند متراژ، عدد، دستگاه.

- قیمت واحد کالا بر اساس احتساب کرایه حمل و یا بدون کرایه.

- شماره تعرفه کالا در گمرک.

- نوع پول و یا ارزی که با آن بهای کالا پرداخت خواهد شد.

- شرایط پرداخت وجه کالا.

- نام تولید کننده کالا.

- نام کشور صادر کننده کالا.

- وزن خالص و ناخالص کالا.

- نوع بسته بندی.

- علامت کالا.

- زمان اعتبار پروفرما.

- مدت و شرایط تحویل کالا.

 

 

* ثبت سفارش :

 

به کلیه تشریفاتی اطلاق می شود که از زمان دریافت پروفرما تا گشایش اعتبار در بانک صورت می گیرد .

 

 

* بررسی های مقدماتی خرید کالا :

 

- استعلام تعرفه از گمرک- بررسی نحوه ورود کالا ( مجاز، مجاز مشروط، غیر مجاز، ممنوع ).

- بررسی منابع خرید- بررسی منابع قیمت کالا.

 

 

* شناخت منابع کسب اطلاع جهت خرید کالا :

1- افراد بالغ و آگاه و شرکتهای فعال در این رابطه.

2- موسسه های خدماتی.

3- وابسته های بازرگانی و سفارتخانه ها.

4- مراجعه به اتاق بازرگانی.

5- نمایشگاه های بین المللی.

6- نشریات و کتب راهنما.

7- شبکه های یارانه ای.

 

* اینکوترمز : شرایط بین المللی تجارت.

 

 

* اهداف اینکوترمز :

 

1- رفع نگرانی از اینکه قوانین هر یک از کشورها در قراردادهای فی ما بین حاکم باشد .

2- ایجاد تعریف واحد در بیان مسئولیت ها، وظایف و تعهدات هر یک از طرفین .

3- ممانعت از بروز اختلافات ناشی از تفسیر و تغییراتی که ناشی از عرف تجارت هر یک از کشورهای محل اقامت خریدار و فروشنده است .

 

 

* اعتبارات اسنادی :

 

مهمترین اسناد پرداخت در بازرگانی بین المللی می باشد و عمده ترین آنها : برات ارزی و برگ اعتبار می باشد .

 

- برات ارزی : یکی از وسایل پرداخت های بین المللی برات ارزی می باشد که توسط فروشنده درخواست و از طریق بانک ذینفع برای پذیرش خریدار ارسال می گردد، صادر کننده برات با ارائه این سند به بانک خود می تواند براساس مشخصات تقویمی وجه آن را دریافت نماید و یا آن را در بازار معامله کند، در برات مشخصات کالا معمولا نوشته نمی شود .

 

- برگ اعتبار : توسط خریدار از بانک گشایش کننده اعتبار ارزی درخواست صدور آن می گردد و به اطلاع فروشنده رسانده می شود که پس از ارسال کالا با این برگ بهای کالای خود را دریافت نماید و یا به حساب معینی واریز شود و برگ اعتبار غیر قابل معامله در بازار می باشد .

 

 

* انواع اعتبارات اسنادی :

 

1- اعتبارات برگشت پذیر : در این نوع اعتبار هرگونه اصلاح و تغییر در شرایط اعتبار قبل از تبادل اسناد می تواند توسط متقاضی اعتبار یا بانک کارگزار وی بدون اطلاع قبلی ذینفع فسخ شود و در واقع دست خریدار باز گذاشته می شود .

 

2- اعتبارات برگشت ناپذیر : در این اعتبار متقاضی و بانک وی نمی تواند هیچگونه تغییری را بدون کسب موافقت ذینفع به عمل بیاورند و یا آن را باطل نمایندودر این اعتبار فروشنده از امتیاز بیشتری برخوردار است .

 

اعتبارات اسنادی علاوه بر برگشت پذیر و برگشت ناپذیر دارای چند نوع تقسیم بندی نیز می باشد :

- اعتبارات اسنادی پشت سر هم یا اتکایی :

این نوع اعتبار در مواقعی مورد استفاده قرار می گیرد که بین خریدار و فروشنده، کمیسیونر یا واسطه وجود دارد، اعتبار اولی توسط واسطه افتتاح و سپس با اتکاء به این اعتبار، اعتبار دیگری برای فروشنده گشایش می شود و این عمل ممکن است ادامه پیدا کند مجموعه این اعتبارات را اعتبارات متقابل و اعتبارات بعدی را فرعی می گویند .

 

- اعتبارات قابل انتقال :

اعتباریست که ذینفع براساس آن می تواند تمام یا قسمتی از آن را در اختیار شخص دیگری قرار دهد و برای این منظور از بانک کارگزار درخواست چنین جا به جایی را می نماید ضمنا اصولا ( قابل انتقال بودن اعتبار ) باید در متن اعتبار قید گردد .

 

- اعتبار گردان :

اعتباریست که پس از استفاده ذینفع مجددا میزان اعتبار در سطح مشخصی نگه داشته می شود .

 

- اعتبارات مدت دار :

اعتباریست که وجه آن پس از مدت زمان حمل کالا که بین خریدار و فروشنده توافق شده بود به ذینفع پرداخت می گردد .

 

- اعتبارات دیداری :

اعتباریست که به محض ارائه اسناد حمل و فروش توسط فروشنده به بانک کارگزار خود، وجه آن را دریافت می نماید .

 

 

* گمرک در اصطلاح بین المللی :

 

یک سازمان دولتی است که مسئول اجرای قوانین مربوط به وصول حقوق ورودی و همچنین واردات، ترانزیت و صادرات کالاست این اصطلاح شامل هریک از قسمت های سازمان گمرک و یا ادارات اصلی و تابعه آن نیز اطلاق می شود مانند : مامور گمرکی، اظهارنامه گمرکی، حقوق گمرکی .

 

 

* حقوق گمرکی :

به موجب جدول تعرفه گمرکی که مصوب مجلس شورای اسلامی است تعیین شده یا می شود .

 

 

* چه عواملی در تعیین حقوق گمرکی موثر است ؟

 

در تعیین حقوق گمرکی ضمن رعایت جانب حمایت از مصرف کننده و بنا به اهمیت خود کالا تعیین می گردد که در برخی موارد ممکن است به خاطر حمایت از مصرف کننده حقوق گمرکی بخشوده و یا کالا از حقوق معاف باشد .

 

 

* سود بازرگانی چیست ؟

 

سود بازرگانی وجهی است که به موجب تصویب نامه هیئت وزیران برقرار می گردد و از واردات قطعی وصول می گردد .

 

 

* در تعیین سود بازرگانی چه عواملی موثر هستند ؟

 

جنبه های مالی، حمایتی، فرهنگی و اجتماعی حتی جنبه سیاسی می تواند لحاظ گردد و ممکن است براساس موافقت نامه های بازرگانی در خصوص کالای واحد، سود بازرگانی متفاوت دریافت گردد همچنین سود بازرگانی می تواند جهت مقابله با دامپینگ تعیین گردد .

 

 

* دامپینگ :

 

هر گاه کالایی با قیمت نامناسب با تسهیلات غیر عادی از کشوری برای ورود به ایران عرضه شود و این عمل برای اقتصاد کشور رقابت ناسالم تلقی گردد این عمل را دامپینگ می نامند .

 

 

* هزینه های گمرکی :

 

وجوهی است که میزان و شرایط آن با تصویب هیئت وزیران برای برخی از خدمات گمرکی نظیر تخلیه و بارگیری، انبارداری، کارشناسی کالا، تعیین تعرفه کالا و خدمات فوق العاده تعیین می گردد .

 

 

* وظایف گمرک :

 

گمرک به عنوان مجری قانون گمرک مسئول وصول عایدات گمرکی، نظارت بر واردات و صادرات و اطمینان از تطبیق واردات و صادرات با مقررات و قوانین و مصوباتی که در این زمینه وجود دارد، همچنین مسئولیت گمرک در نگهداری، حفاظت کالا و اختیار گمرک در توقیف کالا در قبال بدهی قطعی صاحب کالا به گمرک و همچنین اجرای دقیق مقررات صادرات و واردات و تعریف رویه های گمرکی از جمله موارد ذیل می باشد :

واردات – صادرات – ورود موقت – خروج موقت – ورود مجدد یا برگشتی – خروج مجدد یا مرجوعی – کالای انتقالی – کاپوتاژ – ترانزیت داخلی – ترانزیت خارجی

 

همچنین شرایط و تشریفات مربوط به نحوه اجرای آنها، نحوه طبقه بندی کالا ( تعرفه بندی )، تعیین ارزش، نحوه وصول حقوق ورودی و وصول مابه التفاوت ها و اخذ جریمه تخلفات گمرکی، ابلاغ کسر دریافتی و مسائل جنبی نظیر حق العمل کاران از دیگر وظایف گمرک می باشد .

 

 

* حقوق ورودی چیست ؟

 

مجموع حقوق گمرکی و سود بازرگانی را حقوق ورودی گویند .

 

 

* منظور از اظهار چیست ؟

 

منظور از اظهار ذکر اوصاف مشخصات کامل کالا در اظهارنامه تسلیمی به گمرک است به شکلی که با توجه به آن اوصاف و مشخصات، کالای اظهار شده مشخص و از غیر آن به نحو روشن متمایز گردد .

 

 

* بهای صادراتی چیست ؟

 

بهای صادراتی کالا در مبداء برای صدور و تحویل به خریدار می باشد و طبق شرایط تجارت بین الملل ( اینکوترمز ) بر حسب اینکه در محل کار یا در مبادی ورودی یا خروجی نظیر باراندازها، بنادر و فرودگاه ها تحویل گردد متفاوت می باشد .

 

 

* ارزش کالا در گمرک از چه لحاظ دارای اهمیت می باشد ؟

 

1- ارزش کالا برای اخذ حقوق ورودی.

2- برای محاسبه میزان ورود کالا در قبال صادرات.

3- برای احتساب مالیات وارد کننده.

4- برای محاسبه قیمت تمام شده کالا برای جلوگیری از اجحاف به مشتریان.

5- به منظور تهیه آمار صحیح واردات کالا.

 

 

* مدت توقف کالا در گمرک :

 

حداکثر توقف کالا در گمرک از تاریخ تسلیم مانیفست یا اظهارنامه اجمالی و یا تاریخ صدور قبض انبار 4 ماه خواهد بود، اگر تقاضای تمدید مهلت از طرف صاحب کالا قبل از انقضای 4 ماه یا بعد از انقضای 4 ماه قبل از فروش کالا تسلیم شود اداره کل گمرک می تواند با رعایت تبصره ماده 22 ق.ا.گ حداکثر تا 4 ماه تمدید مهلت نماید .

تبصره یک : کالاهای فاسد شدنی و همچنین کالاهایی که نگهداری آنها برای گمرک ایجاد خطر و یا هزینه اضافی نماید از شمول مقررات این ماده خارج می باشد .

 

 

* تعریف قاچاق :

 

فرار دادن مالی که موضوع درآمد دولت بوده و یا ورود یا صدور کالایی است که ممنوع یا در انحصار دولت می باشد که به ترتیب غیر مجاز وارد یا خارج شده باشد .

 

 

* موارد مشروحه زیر قاچاق گمرکی محسوب می شوند :

 

بند 1 – وارد کردن کالا به کشور یا خارج کردن کالا از کشور به ترتیب غیر مجاز.

بند 2 – خارج نکردن وسائط نقلیه یا کالایی که بعنوان ورود موقت یا ترانزیت خارجی وارد کشور شده به استناد اسناد خلاف واقع مبنی بر خروج وسائط نقلیه و کالا از کشور.

بند 3 – بیرون بردن کالایی تجاری از گمرک بدون تسلیم اظهارنامه و پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی، خواه این عمل در حین خروج از گمرک یا بعد از خروج کشف شود، هرگاه خارج کننده غیر از صاحب کالا یا نماینده وی باشد گمرک عین کالا و در صورت نبودن کالا بهای آن را از مرتکب گرفته و پس از دریافت حقوق گمرکی و سود بازرگانی به صاحب کالا مسترد و مرتکب طبق مقررات کیفری تعقیب خواهد شد .

بند 4 – تعویض کالای ترانزیت خارجی یا برداشتن آن.

بند 5 – اظهار کردن کالای ممنوع الورود و یا غیر مجاز تحت عنوان کالای مجاز یا مجاز مشروط یا نام دیگر.

بند 6 – وجود کالای اظهار نشده ضمن کالای اظهار شده به استناد مواردی که کالای مزبور از نوع مجاز بوده و ماخذ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض آن بیشتر از ماخذ حقوق گمرکی و سود بازرگانی کالای اظهار شده نباشد .

بند 7 – خارج نکردن یا وارد نکردن کالایی که ورود یا صدور آن ممنوع یا مشروط باشد ظرف مهلت مقرراز کشور یا به کشور که به عنوان ترانزیت خارجی یا ورود موقت یا کاپوتاژ یا خروج موقت یا مرجوعی اظهار شده باشد جز در مواردی که ثابت شود در عدم خروج یا ورود کالا سوء نیتی نبوده است .

بند 8 – واگذاری کالای معاف مندرج در ماده 37 به هر عنوان برخلاف مقررات این قانون و یا بدون پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض متعلقه .

بند 9 – اظهار کردن کالایی مجاز تحت عنوان کالای مجاز دیگری که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض آن کمتر باشد، با استفاده از نام دیگر و اسناد خلاف واقع.

بند 10- بیرون بردن کالا از گمرک با استفاده از شمول معافیت با تسلیم اظهارنامه خلاف یا اسناد خلاف واقع.

بند 11- اظهار خلاف راجع به کیفیت و کمیت کالای صادراتی به نحوی که منجر به خروج غیر قانونی از کشور شود .

 

 

* صاحب کالا از نظر گمرک چه کسی است ؟

 

صاحب کالا کسی است که نسخ اصلی اسناد خرید یا حمل به نام او صادر شده و از طرف بانک مهر شده و حواله ترخیص نیز به نام او باشد و یا اسناد مهر شده و ظهر نویسی شده به نام او باشد و صحت امضاء واگذار کنندگان توسط مقامات صلاحیت دار گواهی شده باشد .

 

 

* تخلفات گمرکی :

 

اظهار کالا به گمرک با استفاده از اسناد و یا سیاهه نادرست ( به استثناء اسناد جعل ) که منجر به عدم وصول حقوق ورودی و هزینه های گمرکی به میزان واقعی بشود تخلف گمرکی گویند که علاوه بر وصول ما به التفاوت موجب جریمه از 10% تا حداکثر 100% میزان ما به التفاوت نیز می شود .

 

* سند نادرست :

سندی است که در آن خصوصیات کالا بطور صحیح قید نشده باشد .

 

* سند خلاف واقع :

سندی است که در آن خصوصیات کالای قید شده با خصوصیات کالای موجود در گمرک مغایر باشد .

 

* اسناد مجعول ( جعلی ) :

اسنادی هستند که برخلاف حقیقت بوده و با جعل مهر یا امضاء، سند ساختگی صادر گردیده و یا با محو کردن یا اضافه کردن و به کار بردن مهر دیگری سند مخدوش شده باشد .

 

* اسناد غلط :

اسنادی که نه نادرست بوده و نه خلاف واقع و نه جعلی بلکه صحیح هم نبوده، مثلا در اسنادی که کلیه مشخصات درست نوشته شده باشد ولی وزن کالا غلط نوشته شود .

 

 

* اظهارنامه اجمالی چیست ؟

اوراق چاپی است که توسط گمرک تهیه و برای تنظیم تسلیم موسسه حمل و نقل می شود تا اطلاعات مربوط به وسیله حمل، مبداء بارگیری، تعداد محموله، نوع کالا، مشخصات حامل و شماره بارنامه را در آن درج و امضاء نمایند .

 

 

* واردات به عنوان یک اصطلاح گمرکی یعنی چه ؟

به عمل وارد کردن هر نوع جنسی به قلمرو گمرکی واردات گفته می شود .

 

 

* واردات قطعی :

هر کالایی که برای مصرف در داخل کشور اظهار و از گمرک ترخیص شود را می توان واردات قطعی نامید .

 

* ورود موقت :

کالاهای خارجی که جهت تعمیر یا تکمیل و یا برای شرکت در نمایشگاه ها به ایران وارد و سپس خارج می گردند رویه ورود موقت می باشند .

 

* کالاهای مرجوعی :

کالاهایی که پس از ورود به گمرک به خارج از کشور اعاده می شود کالای مرجوعی می نامند .

 

* ترانزیت خارجی :

ترانزیت خارجی عبارتست از اینکه کالای خارجی به منظور عبور از خاک ایران از یک نقطه مرزی وارد کشور شده و از نقطه مرزی دیگر خارج شود .

 

* ترخیص کالا :

هر اقدامی که به وسیله آن، گمرک به اشخاص ذینفع اجازه می دهد کالای موضوع ترخیص را در اختیار خود داشته باشد ترخیص گویند .

 

* ترخیص قطعی :

کلیه عملیات و تشریفات گمرکی است که با انجام آن کالا از اماکن گمرکی خارج و برای آن سند گمرکی به نام پروانه گمرکی صادر می گردد .